Mijn gegevens
Inloggen
Paniekaanval herkennen, stoppen en voorkomen
Een paniekaanval kan een behoorlijke impact op u hebben. U wilt daarom het liefst een paniekaanval voorkomen. Maar hoe weet u of u een paniekaanval heeft? En kunt u een paniekaanval stoppen? U leest in dit dossier alles over paniekaanval symptomen, wat u zelf kunt doen en hoe een paniekaanval mogelijk wordt behandeld.
Inhoudsopgave
Wat is een paniekaanval?
Door angst en paniek kunt u een angstaanval, oftewel paniekaanval krijgen. Uw lichaam maakt dan het stresshormoon genaamd 'adrenaline' aan, waardoor het paraat staat om te reageren op mogelijk gevaar.
Ongeveer 4 op de 100 personen in Nederland heeft wel eens een paniekaanval gehad. Het kan eenmalig voorkomen. Maar het kan ook vaker voorkomen, zeker als u een angststoornis heeft. Een paniekaanval duurt soms een paar minuten, maar kan zelfs tot anderhalf uur duren.
Symptomen paniekaanval
Hoe merkt u of u een paniekaanval heeft? Bij iedereen uit een paniekaanval zich natuurlijk anders. Over het algemeen gaat uw hart sneller kloppen, uw ademhaling versnelt (hyperventileren) en u bent misselijk of duizelig. Soms voelt u pijn of druk op de borst en ervaart u tintelingen in de handen en voeten. Ook kunt u het gevoel hebben dat u geen lucht krijgt of zelfs stikt.
Paniekaanvallen kunnen opvliegers of koude rillingen veroorzaken. U trilt, beeft of begint te zweten zonder aanleiding. De omgeving ziet er ineens gek uit en het is vaak lastig om na te denken. Ook wilt u het liefst huilen en vluchten. Tijdens een paniekaanval bent u bang dat u de controle verliest, gek wordt en/of dat u komt te overlijden.
Paniek- en angststoornis
Een paniekaanval kunt u één keer in uw leven krijgen, maar een paniekaanval kan ook regelmatig terugkeren. Het kan zijn dat u een angststoornis ontwikkelt na herhaaldelijke paniekaanvallen. Bij een dergelijke stoornis heeft u regelmatig last van één of een combinatie van bovenstaande symptomen.
Het kan een vicieuze cirkel zijn. Soms ontwikkelt deze stoornis zich namelijk juist doordat u na een paniekaanval bang bent om er nog eentje te krijgen. Hierdoor kunt u dus sneller een volgende paniekaanval krijgen.
Ik heb een paniekaanval gehad, wat nu?
Gelukkig gaat een paniekaanval vanzelf weer over. Na een paniekaanval bent u vaak (over)vermoeid en ziet u soms slecht. U kunt heftig natrillen en u bent vaak heel de dag nog gevoelig, waardoor u sneller huilt.
Vaak bent u na de paniekaanval bang dat u er weer een krijgt en vermijdt u drukke plekken (agorafobie), zoekt u liever geen sociale situaties op en gaat u lichamelijke inspanning uit de weg. Herkent u deze situatie? Bespreek dit dan met de huisarts. U wilt natuurlijk voorkomen dat het uw dagelijkse leven gaat beheersen.
Waarom heeft u een paniekaanval gehad?
Het is verstandig om na te gaan waarom u een paniekaanval kreeg. Was de situatie echt zo dreigend of zit er een andere oorzaak achter? Stel uzelf de volgende vragen:
- In welke situaties ervaar ik spanning of ben ik bang, en waarom? Welke lichamelijke klachten krijg ik dan?
- Heb ik misschien last van spanning en stress - zonder dat ik me dit besef?
Noteer dit voor uzelf en bespreek deze vragen en antwoorden eventueel met de huisarts. Uw huisarts kijkt dan samen met u welke vervolgstappen er genomen kunnen worden.
Waar kan een paniekaanval door komen?
Iedereen kan een paniekaanval krijgen, dus de oorzaak van een paniekaanval is niet altijd even duidelijk. De volgende factoren kunnen mogelijk een paniekaanval veroorzaken:
Het hebben van een specifieke angst
Bij een paniekaanval heeft u het gevoel dat u in gevaar bent, of dat er iets gevaarlijks aan de hand is. Denk hierbij aan kleine ruimtes zoals een lift, of een hoge plek zoals een flatgebouw. Ook een plek waar veel mensen samenkomen kan een angstaanval triggeren.
Stress en oververmoeidheid
Stress en vermoeidheid kunnen een rol spelen in de ontwikkeling van een paniekaanval.
Angststoornis is erfelijk
Paniekaanvallen komen vaker voor in uw familie, waardoor de kans op een paniekaanval vergroot wordt.
U schrikt heel erg
Een paniekaanval kan ook voorkomen als u van een (zeer) heftige of gevaarlijke situatie bent geschrokken en niet meer weet wat u moet doen. Denk hierbij aan een brand of als u bij een auto-ongeluk betrokken bent.
Cafeïne
Cafeïne kan hartkloppingen of druk op de borst veroorzaken. Hierdoor kunt u denken dat u een hartaanval heeft - wat vervolgens leidt tot een paniekaanval.
Hoe kan ik een paniekaanval voorkomen?
Als u vaak last heeft van paniekaanvallen, dan is het fijn om te weten hoe u deze zoveel mogelijk kunt voorkomen. De volgende tips kunnen u helpen om een paniekaanval te voorkomen:
Trotseer uw angstige gedachten
Ga angstige situaties niet uit de weg. Door op een gecontroleerde manier uw angsten keer op keer te trotseren, kunt u tot de realisatie komen dat uw angstige gedachten (zoals bijvoorbeeld flauwvallen of doodgaan) niet uitkomen. Dit zorgt ervoor dat u zekerder wordt en op een gegeven moment zelfs een paniekaanval kunt voorkomen. Bespreek deze oefening met uw huisarts, psycholoog of psychiater. Zij kunnen u hier goed bij helpen.
Lichamelijke oefeningen
Het klinkt misschien cliché, maar beweging is heel erg goed voor het lichaam en de geest. Vind daarom regelmatig eens wat afleiding, zeker als u een paniekaanval voelt aankomen. Doe bijvoorbeeld wat oefeningen thuis. Haal een frisse neus en maak eens een mooie wandeling. Blijf in ieder geval regelmatig in beweging.
Kan ik een paniekaanval stoppen?
Er zijn verschillende methodes om een paniekaanval te stoppen. De eerste stap is om te weten dat u niet de enige bent. Erken en accepteer dat u deze gevoelens ervaart, maar weet ook dat u niet echt in gevaar bent. Wij geven u nog enkele tips:
Probeer te relativeren
De kunst is om uw gedachten te analyseren. Stel uzelf de vraag: waar komt de paniek vandaan en is mijn angst op dit moment terecht? Hoe groot is de kans dat er daadwerkelijk iets ergs gebeurt? Kijk om u heen en probeer de rust van anderen om u heen over te nemen. Zolang zij niet in paniek zijn, hoeft u dat ook niet te zijn.
Neem uw gedachten niet te serieus
Wanneer u een angststoornis heeft, dan heeft u een heel creatief brein. Uw hoofd kan allerlei situaties bedenken waarom het nu mis kan gaan. Het is misschien makkelijker gezegd dan gedaan, maar trap niet in de gedachten die uw hoofd bedenkt. Neem uw gedachten dus op dat moment niet te serieus.
Het gaat vanzelf weer over
De angstige gevoelens en paniekerige gedachten tijdens een paniekaanval verdwijnen altijd. Het klinkt misschien stom, maar probeer altijd in uw achterhoofd te houden dat de zon vanzelf weer opkomt en de wereld gewoon doordraait.
Haal diep adem en ontspan
Ademhaling doet heel veel. Probeer rustig te blijven ademen en ontspan uw lichaam zoveel mogelijk. Door diep adem te halen, zorgt u ervoor dat er voldoende zuurstof naar uw longen en hersenen gaat. Hierdoor kunt u snel weer helderd nadenken.
Tijdens een paniekaanval zit uw ademhaling waarschijnlijk heel hoog. Leg daarom uw hand op uw buik en probeer rustig in uw hand te ademen. Dit betekent dat u uw buik opblaast tijdens het inademen, en vervolgens rustig weer leeg laat lopen tijdens het uitademen.
Welke hulp kan ik inschakelen bij paniekaanvallen?
Wanneer u regelmatig paniekaanval symptomen heeft, extreme paniekaanvallen ervaart of vermoedt dat u aan een angststoornis lijdt, dan is het verstandig om contact op te nemen met uw huisarts. Ook wanneer u een paniekaanval heeft en u deze niet onder controle krijgt, doet u er verstandig aan om de huisarts te bellen.
Behandeling paniekaanvallen
De behandeling verschilt per persoon, maar vaak wordt psychologische zorg aangeraden om van uw klachten af te komen. Allereerst zal de psycholoog of psychiater een diagnose willen stellen. Zodra er is geconstateerd dat u een paniekstoornis heeft, wordt er een behandelplan besproken.
Het behandelplan tegen paniekaanvallen bestaat meestal uit cognitieve gedagstherapie soms in combinatie met medicatie. De behandeling draait vaak om confrontatie met de situaties waar de paniek vandaan komt. Zo voert u gesprekken met de specialist en krijgt u bepaalde oefeningen mee. In sommige gevallen kan eventueel EMDR therapie aangeraden worden.
Is mindfulness iets voor u?
Bent u nog niet toe aan professionele psychologische zorg? Dan kunt u eens kijken of mindfulness iets voor u is. Mindfulness wordt steeds vaker ingezet bij personen met een angststoornis. Met mindfulness leert u bewuster leven, door echt aandacht te geven aan het moment. U leert negatieve gevoelens en gedachten te accepteren, waardoor u er gemakkelijker afstand van kunt doen.
Paniekaanvallen en uw zorgverzekering
U wilt natuurlijk weten of de hulp die u nodig heeft om van uw paniekaanvallen af te komen, vergoed wordt vanuit uw zorgverzekering. Deze vergoedingen heeft u mogelijk nodig:
Huisarts
Wanneer u een bezoek brengt aan de huisarts om uw paniekaanval symptomen te bespreken, dan wordt dit bezoek vergoed vanuit de basisverzekering. U hoeft geen eigen risico te betalen voor het consult bij de huisarts.
Psycholoog
Vanuit uw basisverzekering wordt psychologische zorg volledig vergoed.
Bij lichte psychische klachten kunt u in eerste instantie terecht bij uw huisarts of praktijkondersteuner Geestelijke Gezondheidszorg (POH-GGZ).
Goed om te weten: u betaalt geen eigen risico.
Indien uw klachten aan blijven houden, of erger worden, dan wordt u mogelijk doorverwezen naar generalistische basis GGZ of gespecialiseerde GGZ.
Goed om te weten: u betaalt wel eigen risico.
Indien u GGZ op basis van de Jeugdwet heeft gekregen en u reeds 18 jaar bent geworden, dient u een nieuwe verwijzing aan te vragen voor psychologische zorg.
Mindfulness
Mindfulness wordt niet vergoed vanuit de basisverzekering. U kunt hier wel een aanvullende verzekering voor afsluiten. In dat geval krijgt u een budget op jaarbasis voor alternatieve zorg, zoals mindfulness.
Goed om te weten: u krijgt geen vergoeding voor mindfulness indien u jonger dan 18 jaar bent of mindfulness die niet samenhangt met burn-out klachten.
Zorgverzekering van UnitedConsumers
Zelfs de beste zorgverzekering kan goedkoper. Wij bieden verschillende basisverzekeringen, aanvullende verzekeringen en tandartsverzekeringen aan. Zo is er altijd een uitstekende én goedkope zorgverzekering die aansluit op uw wensen.
Uw voordelen
- Wij regelen alles voor u.
- Altijd zelf uw huisarts en ziekenhuis kiezen.
- Eenvoudig declareren met de UC Zorg app.
- Gratis FitterUp app en hulp bij het krijgen en behouden van een gezonde levensstijl.
Zorgverlener vinden
Heeft u een zorgverzekering van UnitedConsumers? Dan vindt u via de UC Zorgzoeker gemakkelijk een gecontracteerde zorgverlener bij u in de buurt. Wel zo fijn!
Bekijk ook:
> Hartkloppingen
> Depressie
> Burn out
Disclaimer
De behulpzame informatie binnen het gezondheidsdossier van UnitedConsumers heeft geen diagnostische, therapeutische of medische waarde. Bovendien kan deze informatie de diensten, informatie of gegevens van artsen, specialisten en andere zorgverleners niet vervangen. Alle medisch gerelateerde zaken, zoals: vragen, advies, symptomen en behandeling, dienen besproken te worden met een gediplomeerde arts of specialist. Ondanks onze zorgvuldigheid bij het opstellen van de gezondheidsdossiers, is UnitedConsumers op geen enkele manier aansprakelijk voor de juistheid of volledigheid van deze gezondheidsdossiers.
Bronnen: Thuisarts.nl, Wijzijnmind.nl en Angst.nl